Zimowe obowiązki właścicieli posesji i zarządców dróg oraz wymagania w zakresie usuwania śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń regulują Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Gdańska i Kodeks Wykroczeń.

Zimowe obowiązki właściciela nieruchomości

O chodnik położony wzdłuż nieruchomości musi zadbać jej właściciel. Zgodnie z zapisami Ustawy właściciel nieruchomości to także współwłaściciel, użytkownik wieczysty oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością. Ustawa definiuje także pojecie chodnika, który stanowi wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości. Oznacza to, że jeżeli pomiędzy nieruchomością, a chodnikiem znajduje się np. trawnik, czy inny pas oddzielający będący własnością gminy, to właściciel nieruchomości jest zwolniony z obowiązku dbania o chodnik, który w takiej sytuacji nie jest położony bezpośrednio przy jego nieruchomości. Wówczas ten obowiązek spoczywa na zarządcy drogi.

O Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną – wspólnoty mieszkaniowe lub bezpośrednio właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany. Ponadto należy zwrócić uwagę, że obowiązek dbania o stan chodnika dotyczy właścicieli wszystkich nieruchomości bez względu na ich przeznaczenie i sposób użytkowania. Zatem bez znaczenia jest, czy działka granicząca z chodnikiem jest zabudowana czy nie, czy właściciel mieszka na posesji czy nie, oraz czy nieruchomość ma charakter mieszkalny lub inny.

O W związku z Ustawą w zapisach prawa miejscowego (Uchwała nr XXX/684/12 Rady Miasta Gdańska z dnia 29 listopada 2012 r. (z późn. zm.) w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Gdańska), uszczegółowiono obowiązki właścicieli nieruchomości. Właściciel nieruchomości zobowiązany jest do uprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości udostępnionej do użytku publicznego oraz z chodników położonych wzdłuż nieruchomości codziennie do godz. 8.00, a w przypadku intensywnych opadów śniegu w ciągu 6 godzin od ustania opadów, poprzez:

1. zamiatanie, zbieranie, grabienie, zmywanie, itp.;
2. odgarnięcie śniegu i błota pośniegowego w miejsce nie powodujące zakłóceń w ruchu pieszych;
3. usuwanie śliskości z zachowaniem wymagań określonych w przepisach dotyczących rodzajów i warunków stosowania środków, które mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach;
4. uprzątnięcie z chodnika piasku lub kruszywa użytego do likwidacji śliskości niezwłocznie po ustaniu przyczyn jego stosowania.

Zabrania się jednocześnie uprzątania śniegu, lodu, błota i innych zanieczyszczeń z chodników na teren jezdni oraz składowania pod drzewami: śniegu, lodu, błota pośniegowego zawierających środki chemiczne używane do usuwania śliskości, dopuszczone do stosowania zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Zimowe obowiązki zarządcy drogi

Zarząd drogi odśnieża chodniki w sytuacji, gdy nie przylegają one bezpośrednio do nieruchomości, lecz oddzielone są od niej pasem trawnika czy innym pasem odzielającym. Do obowiązków zarządcy drogi należy także uprzątnięcie i pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników, jeżeli gmina pobiera opłaty z tytułu postoju lub parkowania pojazdów samochodowych na takim chodniku. Jeżeli na chodniku znajduje się przystanek komunikacyjny, to utrzymanie go w odpowiednim stanie jest obowiązkiem firmy użytkującej tereny służące komunikacji publicznej.

Odśnieżanie dróg wewnętrznych

Utrzymanie właściwego stanu sanitarno – porządkowego (w tym odśnieżanie) dróg wewnętrznych leży w obowiązkach zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga. Gdy nie ma zarządcy, obowiązki te przechodzą na właściciela terenu. Dotyczy to dróg na terenie osiedli mieszkaniowych i dróg dojazdowych do obiektów.

Odśnieżanie wejść do sklepów i lokali

Odśnieżanie wejść do sklepów, kiosków, punktów usługowych i gastronomicznych spoczywa zwykle na ich właścicielach lub najemcach lokali, w których prowadzona jest działalność gospodarcza.

Odśnieżanie parkingów

Parking samochodowy, niezależnie od jego statusu, uprząta z lodu i śniegu podmiot nim administrujący.

Usuwanie sopli i nawisów śnieżnych

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane to właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany min. do zapewnienia bezpiecznego użytkowania obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych oddziaływujących na obiekt związanych z dzianiem człowieka lub sił natury, w tym z opadami atmosferycznymi. Zatem obowiązek zrzucania śniegu z dachu czy zbijania sopli mieści się pod pojęciem właściwej gospodarki nieruchomością. O wszelkich nieprawidłowościach ujawnionych w tym zakresie w trakcie zimowych kontroli strażnicy informują Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego.

Odpowiedzialność

Za niedopełnienie obowiązków związanych z oczyszczeniem chodników ze śniegu i lodu, strażnik miejski może nałożyć mandat karny w wysokości 100 złotych. Za stworzenie zagrożenia wynikającego z niewywiązywania się z obowiązku usuwania sopli czy nawisów śnieżnych strażnik może wystawić mandat karny w wysokości do 500 złotych. W sytuacji nagminnego nieodśnieżania bądź odmowy przyjęcia mandatu, funkcjonariusz może sporządzić wniosek o ukaranie do sądu.

Odpowiedzialność cywilna

Odpowiedzialność za utrzymanie w należytym stanie terenów przyległych do nieruchomości może jednak nie skończyć się nie tylko na konsekwencjach wynikających z prawa administracyjnego i prawa wykroczeń. Osoba, która przewróciła się na nieodśnieżonym, oblodzonym lub zanieczyszczonym w inny sposób chodniku, może dochodzić odszkodowania zarówno z tytułu poniesionych szkód materialnych, jak i szkody na osobie. Roszczenie to wynika z ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.