Czy tego chcemy czy nie jesień wyraźnie puka do naszych drzwi. Porządkowane są przydomowe ogrody, działki, a także parki. Po tego typu działaniach zawsze pozostają sterty pożółkłych liści, gałęzi czy – szczególnie niebezpiecznych – tworzyw sztucznych, które często od razu chcielibyśmy spalić. Jeśli jednak zależy nam na oszczędzeniu sobie wydatków na mandat karny, a także przy okazji chcielibyśmy ochronić nasze środowisko oraz własne zdrowie warto byśmy odłożyli zapałki na bok.

Zanieczyszczenie środowiska nasila się właśnie teraz, w sezonie jesienno-zimowym, zarówno ze względu na sezon grzewczy, jak również niesprzyjające (specyficzne dla pory roku) warunki atmosferyczne: niska temperatura oraz duża wilgotność względna powietrza.

Odpadami, które najczęściej trafiają do naszych pieców, i które najbardziej szkodzą są:

• zadrukowany papier – kolorowe gazety, magazyny, ulotki, plakaty
• tworzywa sztuczne – plastik, folia, plastikowe torby z polietylenu
• metal – puszki po napojach
• elementy drewniane zanieczyszczone impregnatami i powłokami ochronnymi – elementy ram okiennych i drzwiowych, elementy mebli, drewniane elementy poremontowe

Zacznijmy od zdrowia!

Nie ma co ukrywać – jakość atmosfery ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Jeśli powietrze, którym oddychamy jest zanieczyszczone to nie powinny nas dziwić choroby układu oddechowego, zatrucia czy kaszel. Oczywiście można powiedzieć, że owe dolegliwości to przecież nic wielkiego. Owszem, kaszel niekoniecznie musi zwiastować poważne dolegliwości jednak cyjanowodór, benzo[a]piren oraz metale ciężkie – czyli składniki trafiające do środowiska w wyniku spalania odpadów w przydomowych piecach – są czynnikami rakotwórczymi. Czy naprawdę warto igrać z nowotworem tylko po to, by szybko zutylizować materiały z naszego ogrodu czy działki?

Człowiek wdycha szkodliwe związki powstające w czasie palenia śmieci wraz z zanieczyszczonym powietrzem. Odżywia się też skażonym mięsem i pije mleko z dioksynami (do organizmu zwierząt gospodarskich dostają się także przez układ pokarmowy i oddechowy). Miejscami, w których gromadzą się dioksyny jest gleba i osady denne w zbiornikach wodnych w wyniku czego może nastąpić zatrucie wśród ludzi, którzy spożywają ryby z zatok lub słodkowodne, odżywiające się planktonem z zanieczyszczonych zbiorników.

Pamiętajmy o środowisku!

Warto wiedzieć, że zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania szkodzą nie tylko nam ale również środowisku. Pył odkładając się w glebie powoduje szkodliwe dla zdrowia człowieka zanieczyszczenie roślin metalami ciężkimi. Dwutlenek siarki (SO2) sprawiający u ludzi trudności w oddychaniu, niszczy rośliny, ponieważ jest głównym sprawcą zaniku chlorofilu, czego widocznym efektem jest zamieranie blaszek liściowych. Tlenki azotu (NOx) natomiast tworzą w powietrzu kwas azotowy, a odkładając się w glebie w postaci azotanów, szkodliwie podwyższają ich zawartość w produktach roślinnych, a zatem w warzywach i owocach, które spożywamy na co dzień!

Cichy zabójca…

Jednym ze skutków spalania śmieci może być powstała w jego wyniku niedrożność komina. Efektem jest wydobywający się czad - bezbarwny, bezwonny oraz lżejszy od powietrza. Dzięki swoim cechom szybko i niezauważenie się rozprzestrzenia, stąd nazywany jest właśnie  „cichym zabójcą”. Czad dostaje się do układu oddechowego, wiąże się z hemoglobiną szybciej niż tlen i blokuje jego dopływ do organizmu. Następstwem ostrego zatrucia czadem może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa, zawał, a nawet śmierć.

Bezpieczne spalanie

Najbardziej rozpowszechnionym i najczęściej stosowanym opałem grzewczym jest oczywiście węgiel, koks, miał i groszek ekologiczny oraz materiał opałowy typu brykiet. Palimy również czyste drewno i czysty papier. Dopuszcza się również spalanie do celów grzewczych także tych odpadów, których termiczne przekształcenie w instalacjach domowych nie spowoduje negatywnego wpływu na środowisko. Są to:

• odpady z rolnictwa i gospodarki leśnej: odpadowa masa roślinna,
• opakowania: opakowania z papieru i tektury oraz opakowania z drewna
• odpady z przetwórstwa drewna produkcji: odpady kory i korka, trociny i wióry, ścinki, drewno, które nie zawiera substancji niebezpiecznych z wyłączeniem trocin, wiórów, ścinków pochodzących z obróbki płyt wiórowych
• odpady budowlane: drewno z budów i remontów, o ile nie jest zanieczyszczone impregnatami i powłokami ochronnymi
• odpady z sortowania odpadów: papier i tektura oraz niezanieczyszczone drewno
• odpady z gospodarstw domowych: papier i tektura, niezanieczyszczone drewno
• odpady z targowisk: kartony. Odpady te mogą być spalane wyłącznie w piecach przystosowanych do spalania danego rodzaju odpadów

Powyższe kwestie reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami oraz dopuszczalnych metodach odzysku (Dz. U. z 2006 r. nr 75, poz. 527 ze zmianami).

Odpowiedzialność i kwestie prawne

Prawo ochrony środowiska pozwala samorządom na prowadzenie inspekcji środowiskowych, zgodnie z którymi kontroler upoważniony jest do wstępu na teren nieruchomości. Za utrudnianie wstępu na teren posesji grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. Samo spalanie odpadów zagrożone jest wysokim mandatem do 500 złotych lub grzywną sięgającą 5 000 złotych. Podczas inspekcji właściciele i zarządcy budynków informowani są o zakazie spalania w domowych paleniskach m.in. tworzyw sztucznych, opon, starych mebli oraz o szkodliwym wpływie spalania śmieci na zdrowie ludzkie.

Interwencje dotyczące spalania odpadów w domowych instalacjach grzewczych  opierają się  na kontroli przestrzegania zapisów zawartych w Ustawie o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (art. 191 – „Kto, wbrew przepisowi art. 155 termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny”).

Ponadto zapisy prawa miejscowego obowiązującego na terenie Miasta Gdańska, czyli Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Gdańska (Uchwała Nr XXXII/684/12 Rady Miasta Gdańska z dnia 29 listopada 2012 r.), wskazuje sposób postępowania z odpadami roślinnymi. Odpady zielone powstające na terenie nieruchomości w wyniku utrzymania terenów zieleni, właściciele nieruchomości mają obowiązek gromadzić selektywnie. Zebrane odpady są odbierane z nieruchomości zabudowanych budynkami jednorodzinnymi w workach, a z nieruchomości pozostałych także w kontenerach. Odpady zielone zbierane na nieruchomościach, na których zamieszkują mieszkańcy mogą być również gromadzone w pojemnikach z odpadami mokrymi. Z obowiązku selektywnego gromadzenia odpadów roślinnych zwolnieni są właściciele nieruchomości kompostujący odpady na potrzeby własne. Należy pamiętać, że kompostowanie odpadów zielonych na terenie nieruchomości, na której powstały nie może powodować uciążliwości dla użytkowników sąsiednich nieruchomości!

Do walki o jakość powietrza mogą włączyć się sami mieszkańcy. Straż Miejska czeka na zgłoszenia dotyczące emisji szkodliwych pyłów i gazów pod bezpłatnym numerem alarmowym 986.